Wat is Valse Macht?
Valse Macht is één van de vijf afweermechanismen die worden onderscheiden in het PRI model. De Valse Macht kenmerkt zich meestal door een (relatief) hoge energie en de aandacht die naar buiten is gericht, naar een andere persoon. Daarnaast is sprake van een “als hij/zij/jij …, dan …”-gedachte. Vanuit de Valse Macht ben je dus geneigd om de ander verantwoordelijk te stellen voor hoe jij je voelt. “Als mijn baas niet van mij had verwacht dat ik vandaag eerder op werk zou zijn, zou ik me nu niet zo ellendig voelen.” Bijvoorbeeld.
Valse Macht bedraagt een breed scala aan emoties, van lichte irritatie of chagrijn tot moordende razernij en alles er tussenin. Het gaat altijd over een oordeel naar iemand anders toe: de ander is de schuld van hoe jij je voelt op dat moment. Dit kan zijn naar je partner, collega’s, vrienden of familie, maar ook naar de wasmachine die opeens 20 minuten later klaar is dan gepland. Het kan van alles zijn, groot of klein, en vaak zijn we ons er niet eens van bewust dat er sprake is van het maken van verwijten. En toch doen we dit allemaal. Dat is niet erg - tenminste, niet zolang het een ander niet schaadt - maar het is wel goed om je er bewust van te zijn.
Op deze pagina leg ik uit dat afweermechanismen beschermen tegen het voelen van oude pijn die in ons Kind-Bewustzijn zit opgeslagen. Hoe werkt dat bij Valse Macht? De Valse Macht heeft de illusie in zich dat de ander de schuld heeft van dat jij niet in jouw behoeften wordt voorzien. In plaats van dat je de pijn voelt die hoort bij het niet krijgen wat je nodig hebt, voel je boosheid en verwijt - en dat is (lijkt!) een stuk draaglijker. Echter, zoals we ook eerder hebben gezien, is het nu niet meer nodig om onszelf te beschermen tegen deze oude pijn. Sterker nog, voortdurend leven in verwijten en je afhankelijk voelen van anderen om je goed te voelen is echt geen pretje. Het kan leiden tot stress en lichamelijke klachten (zoals spierspanning in de schouders, nek of kaken (denk aan tandenknarsen) en hoofdpijn). En zelfs tot depressie.
Valse Macht en depressie
Als we het hebben over Valse Macht in relatie tot depressieve klachten, is het vaak het gevoel overgeleverd te zijn aan de wereld waarin we leven dat ons somber maakt. Wanneer je je afhankelijk voelt van anderen in hoe jij je leven leeft - misschien heb je het gevoel dat je voortdurend aan verwachtingen moet voldoen zonder dat je daar zelf een stem in hebt - kan het voelen alsof je van alles ‘moet’. En dat voelt zwaar, alsof je een berg moet beklimmen terwijl je liever aan het strand ligt. Je voelt je dan slachtoffer van een situatie, bijv. van jouw baas die verwacht dat je om 9 uur op werk bent, of van jouw partner die je heeft gevraagd vandaag de boodschappen te doen. Eerder schreef ik dat Valse Macht vaak wordt gekenmerkd door een hoge energie, maar dit is de uitzondering. Wanneer we ons slachtoffer voelen van een situatie, voelen we ons vaak juist zwaar - alsof we met lood in onze schoenen rondlopen. Een opstapeling van dit soort gevoelens kan leiden tot depressieve klachten waarbij je nergens meer zin in hebt, alle activiteiten te veel voelen en je het liefst in bed blijft liggen: “Niets hoeven” (dus geen slachtoffer zijn van wat een ander van jou verwacht).
Waarom is dit Valse Macht? Omdat wanneer er een slachtoffer is, er ook een dader is. En dat betekent dat je - onbewust - vanuit dit gevoel dus de schuld van jouw somberheid bij de buitenwereld (je baas, je partner, ‘het leven’) legt.
Hoe stop ik mijn Valse Macht?
Herken je je in bovenstaande? Dan is het eerste dat ik je wil zeggen: het is niet jouw schuld dat jij regelmatig in de Valse Macht terechtkomt. We hebben allemaal de afweer Valse Macht, en dat is maar goed ook want het heeft ons als kind ons leven gered. Maar het is wel fijn om er iets aan te kunnen doen - want het is niet alleen voor onze omgeving vervelend, maar ook voor onszelf. Het is belangrijk om je te beseffen dat je altijd alleen maar zelf verantwoordelijk bent voor hoe je je voelt. Iemand anders kan nooit de oorzaak zijn van jouw gevoel, jouw gevoel komt immers uit jouzelf. kun je dit tegen jezelf zeggen. En probeer dan eens om het tegenovergestelde te doen van wat je vanuit dat zware of geïrriteerde gevoel zou willen doen. Wat levert je dat op?
Wil je graag meer stappen zetten in het herkennen en stoppen van jouw Valse Macht? Dan raad ik je aan mijn gratis eBook te lezen.
Wil je meer lezen, luisteren of kijken over PRI en de afweermechanismen? Dat kan!
Ben je benieuwd hoe jouw afweermechanismen ontwikkeld zijn? Je kunt zelf de afweerprofieltest doen.