Wat is Angst?
Angst is de eerste van de vijf afweermechanismen die worden onderscheiden in het PRI model. Angst is de eerste afweer die we als kind ontwikkelen om onszelf staande te houden in de wereld waarin we opgroeien. Het is een afweer met veel fysieke kenmerken, gericht op vluchten uit de situatie waarin we ons bevinden. Angst is een passend gevoel wanneer we ons in een daadwerkelijk levensbedreigende situatie bevinden. Maar wij, zeker in Nederland, komen eigenlijk vrijwel nooit meer situaties tegen die echt ons leven in gevaar brengen. En dan is Angst een afweermechanisme, geactiveerd door ons psychisch immuunsysteem. Het heeft ons als kind gered door ons te doen geloven dat er nog hoop is op een uitvlucht: onze spieren spannen zich aan, ons hart gaan sneller kloppen en al onze zintuigen richten zich op het vinden van de uitweg. Lees hier meer over ons psychisch immuunsysteem.
Angst is, net als alle andere afweren, een continuüm: het gaat van lichte spanning of zenuwen tot blinde paniek. En alles er tussenin. Sommige mensen hebben hier soms last van, bijv. bij het voeren van een sollicitatiegesprek of het geven van een presentatie. Maar anderen leven chronisch in Angst, en dat kost enorm veel energie. Ook lichamelijke klachten, zoals darm- en maagklachten (bijv. diarree of misselijkheid), spier- en gewrichtsklachten, hartkloppingen, duizeligheid en gespannen spieren kunnen gevolg zijn van angstklachten.
Angst en depressie
Angst en depressie zijn nauw met elkaar verbonden. Mensen die lijden aan depressie hebben vaak ook last van angstklachten. En hier ontstaat een wisselwerking. Wanneer je je somber voelt en er tegenopziet om naar buiten te gaan is de kans groot dat je dit gaat vermijden – je blijft het grootste gedeelte van de tijd binnen. Dit kan ervoor zorgen dat, wanneer je voor een afspraak echt de deur uit moet, je je angstig voelt om je weer onder de mensen te begeven. Of je schaamt je voor hoe het met je gaat en durft dit niet (Angst) te delen met je omgeving.
Het kan ook andersom werken. Als je veel last hebt van Angst en daardoor bijvoorbeeld afspraken, sociale activiteiten of naar buiten gaan vermijdt, zul je je sneller eenzaam voelen. En dan is de kans groot dat de Primaire Afweer wordt geactiveerd en je je dus somber of depressief gaat voelen.
Hoe kom ik van mijn Angst af?
De belangrijkste vraag die je jezelf kunt stellen wanneer je merkt dat je angstig wordt, is: “Ben ik op dit moment in levensgevaar?” Waarschijnlijk zal het antwoord ‘nee’ zijn. Weet dan dat de Angst een afweermechanisme is dat jou probeert te beschermen tegen oude pijn die zit weggestopt in jouw Kind-Bewustzijn. Maar jij als volwassene hoeft niet meer beschermd te worden. Je kunt jezelf dus geruststellen met de gedachte dat er in het hier-en-nu niets is om bang voor te zijn. Ademhalingsoefeningen kunnen helpen om de lichamelijke spanning te doen dalen: probeer rustig maar niet te lang in te ademen door je neus, en adem lang en rustig uit door je mond. Probeer naar je buik (niet naar je borst) te ademen en doe dit net zo lang totdat je je rustiger voelt.
Wil je hulp bij het herkennen van de Angst en deze loslaten? Misschien heb je iets aan mijn gratis eBook.
Meer te weten komen over hoe ons psychisch immuunsysteem werkt? Bekijk de boekenlijst en video’s die ik voor je op een rijtje heb gezet!
Herken je de verschillende afweren en ben je benieuwd hoe deze zich bij jou manifesteren? Doe de test.