Wat is Ontkenning van Behoeften?
Ontkenning van Behoeften is het vijfde en laatste afweermechanisme dat wordt onderscheiden in Past Reality Integration (PRI). Alle afweren zijn ervoor bedoeld ons te beschermen tegen de waarheid dat we als kind niet kregen wat we wel nodig hadden. De Ontkenning van Behoeften (OvB) doet dat door ons ervan te overtuigen dat we helemaal geen behoefte hebben, en dat het dus ook niet erg is als die niet vervuld wordt. Het kindje dat behoefte heeft aan een knuffel maar heeft geleerd dat er niemand komt als ze huilt, zal in het vervolg niet meer huilen. Dan hoeft ze het verdriet behorende bij die enorme behoefte ook niet te voelen. De behoefte wordt dus letterlijk ontkent.
Voor ons als volwassenen uit de OvB zich in weinig sterke emoties voelen. Uitspraken als “Het gaat prima” of “Ik heb geen voorkeur” zijn hiervoor kenmerkend. Mensen met veel OvB zullen vaak zeggen dat het goed met hen gaat, juist omdat ze ook weinig negatieve gevoelens ervaren. De keerzijde is dat er ook weinig positieve gevoelens zijn. En daarbij worden vaak extra middelen ingezet om het gevoel weg te maken: denk aan verdovende middelen zoals alcohol, tabak en drugs, maar ook gedrag als scrollen op social media, tv- of series kijken en gamen. Dit zijn allemaal voorbeelden van gedrag dat ons als het ware even ‘verdooft’, in een andere wereld brengt, om niet geconfrontereerd te worden met wat zich in de werkelijkheid afspeelt. Een sterke vorm van OvB is dan ook verslaving.
Hier leg ik je meer uit over ons psychisch immuunsysteem en het ontstaan van afweermechanismen.
Sommige mensen die lijden aan depressieve klachten omschrijven een staat van apathie, zich leeg of vlak voelen. Dit gevoel, of eigenlijk beter gezegd: gebrek aan gevoel, kan voortkomen uit de Primaire Afweer maar kan ook een vorm van OvB zijn. Met name wanneer het gepaard gaat met onverschilligheid en desinteresse in activiteiten die je vroeger wel leuk vond om te doen is waarschijnlijk sprake van OvB.
Niet zelden gaat depressie gepaard met verslavingsgedrag: gebruik van alcohol of drugs om de depressieve gevoelens te verdoven. Of bijvoorbeeld slapen. Ook dan is sprake van OvB. Als laatste kan ook zelfbeschadiging een manier zijn om te verdoven en dus een vorm van OvB representeren.
Ontkenning van Behoeften en depressie
Hoe kom ik uit de OvB?
Ontkenning van Behoeften lijkt op het eerste gezicht vaak geen probleem te zijn, je voelt je immers ‘prima’. Maar als de OvB sterker wordt en gepaard gaat met verslavingsgedrag of zelfbeschadiging, dan treden wel degelijk problemen op. Het is dan ook het makkelijkste om de OvB te herkennen aan je gedrag. Welke dingen doe jij om jouw gevoel te verdoven? Als het lukt om deze dingen te herkennen, vraag jezelf dan eens af of er iets is gebeurd waar je van weg wil, of dat je misschien iets voelt dat je eigenlijk niet zou willen voelen. Misschien kun je het OvB-gedrag dan even uitstellen en kijken waar dat over gaat?
Wil je hulp bij het herkennen van je afweer? In mijn gratis eBook heb ik hiervoor een oefening ontwikkeld.
Op zoek naar bronnen over deze theorie of meer informatie om je in te lezen, luisteren of kijken?
Benieuwd hoe de verschillende afweren zich in jouw leven tot elkaar verhouden? Doe hier de afweerprofieltest!